Vì sắc lệnh của ông Trump

Luật sư Trịnh Hội, Giám đốc điều hành tổ chức VOICE cho biết:

Đây là một gia đình người Việt tị nạn mà Trịnh Hội đã giúp trong nhiều năm qua để được định cư tại Mỹ. Anh là người hoạt động trong nước, sau đó bị ngược đãi, áp bức phải chạy sang Thái Lan để xin tị nạn. cuối cùng thì Cao uỷ tị nạn Liên hiệp quốc đã phỏng vấn và đồng ý chấp nhận tư cách tị nạn của anh.

Sau đó Cao uỷ tị nạn Liên hiệp quốc sẽ gửi hồ sơ qua chính phủ Mỹ, chính phủ Mỹ lại phỏng vấn anh 1 lần nữa để xác nhận lại anh có phải là tị nạn hay không. Cách đây 4 năm thì chính phủ Mỹ đã công nhận anh là tị nạn.

Vì sắc lệnh của ông Trump, bây giờ gia đình của anh bị ảnh hưởng và phải tiếp tục chờ đợi.
– Trịnh Hội

Về sau này thì chương trình tị nạn rất lâu dài. Cuối cùng cách đây hơn 1 tuần anh được thông báo là ngày 22 tháng 2 này sẽ được đi Mỹ. Anh phải khám sức khoẻ, đi qua những security check, xin giấy bên Thái Lan cho đi. Tất cả đều đã xong, tất cả đều chỉ đợi lên đường. Nhưng vào hôm kia thì anh có liên lạc với Trịnh Hội nói rằng anh được thông báo là bây giờ hồ sơ của anh bị đình, vé máy bay cũng bị huỷ bỏ vì sắc lệnh của tổng thống Trump đưa ra, cho biết là 120 ngày sắp tới chương trình nhận người tị nạn của nước Mỹ sẽ tạm thời ngưng. Trong 120 ngày đó thì chính phủ Mỹ sẽ đưa những điều khoản mời về những thủ tục vấn đề làm sao người tị nạn có thể đến Mỹ.

Vì sắc lệnh của ông Trump, bây giờ gia đình của anh bị ảnh hưởng và phải tiếp tục chờ đợi.

Còn nhiều trường hợp ở Việt Nam đi thẳng qua Mỹ theo diện tị nạn thì những trường hợp đó cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Cát Linh: Có vẻ như trong những ngày vừa qua hầu như thế giới đều hướng sự tập trung vào trọng điểm là cấm nhập cư đối với những công dân của 7 quốc gia Hồi giáo, mà quên đi rằng một trong những nội dung của sắc lệnh này là tạm hoãn việc nhập cư vào Mỹ với tất cả người tị nạn trong vòng 120 ngày. Điều này có ảnh hưởng đến cả số lượng người tị nạn mà nước Mỹ nhận mỗi năm hay không?

Trịnh Hội: Có hai vấn đề nhưng bởi vì vấn đề cấm nhập cư đối với tất cả những người thuộc 7 quốc gia đó là vấn đề rất lớn, vì nó vô thời hạn. Cho nên người ta chú trọng đến những vấn đề đó hơn. Và vấn đề đó liên quan đến những người đã từng ở Mỹ rồi, đang đi học, đang đi làm. Bây giờ họ lỡ ra khỏi nước rồi trở vô không được. Đó là vấn đề rất lớn vì  nó liên quan đến thường trú nhân của Mỹ, liên quan trực tiếp đến người Mỹ. Thành ra họ nói đến vấn đề đó mà họ quên đi 1 chuyện rất là lớn, là mỗi năm nước Mỹ sẽ nhận khoảng 100 ngàn người tị nạn trên toàn thế giới. Nhưng mà trong sắc lệnh này thì ông Trump nói là không quá 50 ngàn người sẽ được đi. Điều đó có nghĩa là sẽ rất ít người vì năm ngoái là có khoảng 100 ngàn người tị nạn được nhận, nhưng năm nay chắc chắn sẽ là ít hơn 50 ngàn. Ít hơn không biết là bao nhiêu vì chương trình tị nạn còn bị ngưng hết 4 tháng, còn có 8 tháng thì làm sao giúp được cả 50 ngàn người được vô.

Người Việt tị nạn chờ đợi check-in tại sân bay quốc tế Manila để đến Hoa Kỳ ngày 26 tháng 9 năm 2005. AFP photo

Thứ hai nữa là kể cả những người tị nạn được nhận rồi mà bây giờ phải đợi vô thời hạn. Trịnh Hội nói là vô thời hạn là vì lý do như thế này: Luôn luôn có những người tị nạn muốn vô nước Mỹ, vì vậy nó gọi là những ưu tiên 1, ưu tiên 2…

Thì vô hình trung, bây giờ cánh cửa Mỹ khép nhỏ lại, thì cái line nó càng dài. Trước đây thì đợi 4,5 năm không biết về sau đợi bao nhiêu nữa.

Một điều quan trọng với Trịnh Hội là trong sắc lệnh của ông Trump có nói là đối với những người tị nạn sau này được nhận vào nước Mỹ thì ngoài việc họ phải được công nhận là tị nạn thì họ còn phải chứng minh họ sẽ đem lại lợi ích cho nước Mỹ (national interest to the U.S.)

Đây là 1 điều khoản mà với Trịnh Hội nó hoàn toàn sai về vấn đề luật quốc tế. Vì luật quốc tế buộc các nước nào đã đăng ký và đã đồng ý tuân thủ thì nhận những người tị nạn đó chứ đâu phải nhận những người tị nạn đó và họ phải đem lại lợi ích cho nước Mỹ? Điều đó rất là khó để mà biết được ai sẽ và ai sẽ không mang lợi ích cho nước Mỹ.

Đây là một tiền lệ chưa bao giờ thấy trước đây.

‘Phải đấu tranh’

Cát Linh: Anh vừa cho rằng điều đó là chưa từng có trong tiền lệ. Trong lúc đó thì những ngày qua rất nhiều chính trị gia, những người trong bộ máy hành chính hiện tại của Hoa Kỳ và cả những người quan sát sự việc cho rằng những sắc lệnh mà ông Trump đưa là là vi hiến. Anh nhận định sự việc thế nào?

Trịnh Hội: Rõ ràng quyền bộ trưởng Bộ Tư pháp đã cho rằng là sắc lệnh của ông tổng thống là trái luật. Người đại diện cho tổ tư pháp là bộ về vấn đề luật pháp ở đây cho ổng là vi hiến nhưng sau đấy ổng sa thải. Dĩ nhiên là đã có 4 toà đưa ra những quyết định là họ tạm thời ngưng những orders của ổng để mà xét xử tiếp.

Trịnh Hội nghĩ rằng cuối cùng toà án tối cao pháp viện phải đưa ra một phán quyết thôi. Chứ bây giờ nói về luật thì ông Trump đâu có làm theo luật nữa. Vì ngay cả Bộ trưởng Bộ Tư pháp là người đứng đầu, cao nhất Bộ Tư pháp nói vi hiến mà ổng sa thải thì ổng cũng đâu để ý gì đến luật nữa.

Cát Linh: Gia đình người Việt trong câu chuyện này nói riêng và những người Việt tị nạn đang chờ cứu xét khác nói chung có hy vọng không trước sắc lệnh di dân mới này?

Nếu cộng đồng của mình, nếu Trịnh Hội, nếu những luật sư khác lên tiếng tranh đấu thì mình sẽ xin được một waiver, là cái chuyện sẽ bỏ qua không áp dụng luật mới.
– Trịnh Hội

Trịnh Hội: Có hy vọng hay không hy vọng tùy vào sự tranh đấu của mình.

Nếu cộng đồng của mình, nếu Trịnh Hội, nếu những luật sư khác lên tiếng tranh đấu thì mình sẽ xin được một waiver, là cái chuyện sẽ bỏ qua không áp dụng luật mới. Kể cả chuyện tị nạn bên Phi hay chuyện tị nạn bên Thái sau này nếu mình tranh đấu thì mình mới thành công. Còn nếu chỉ im lặng thì người Việt chúng ta sẽ chịu khổ nhất thôi.

Cát Linh: Nếu khách quan để nói về chính sách di dân mới này đối với tất cả những cá nhân thuộc các quốc gia bị ảnh hưởng thì anh có nhận định thế nào?

Trịnh Hội: Cũng khó nói là khách quan vì mình là con của một người Việt tị nạn, của một thuyền nhân Việt Nam. Ông Trump là một ông tỷ phú người da trắng. Cái nhìn của Trịnh Hội với cái nhìn của ổng chắc chắn là khác nhau rồi. Điều mà Trịnh Hội đáng tiếc là có một số người Việt tị nạn trước đây được sang Mỹ định cư và bây giờ trở thành người Mỹ và họ ủng hộ quyết định của ông Trump. Nói thật lòng, nếu như vào thời điểm mà họ là những thuyền nhân sống lây lất ở các trại tị nạn, và nếu như lúc đó ông Trump lên làm tổng thống thì chắc chắn một điều, việc mà họ đến Mỹ sẽ dài hơn, lâu hơn, nếu không muốn nói là không được vô. Nhưng, đời nó là như vậy. Trịnh Hội biết vẫn có rất nhiều người Việt Nam hiẹn giờ chống lại chính sách rất hà khắc, khắc khe với người tị nạn. Trịnh Hội là một người Việt tị nạn, con của một thuyền nhân Việt Nam. Vì vậy sẽ luôn luôn ủng hộ quyền và những gì người tị nạn cần phải được hưởng, bất kể họ là người Việt Nam hay những người tị nạn khác.

Cát Linh: Xin cám ơn anh Trịnh Hội.