Ngày nay Halloween được tổ chức như một lễ hội để mọi người có dịp tụ tập, nhưng ít ai biết được nó vốn đại diện bí ẩn cho một phần lịch sử phong phú và đa văn hóa. Halloween không phải, như một số người gọi, là một lễ hội dành cho ma quỷ hay địa ngục, mà là sự pha trộn giữa các lễ hội đánh dấu sự kết thúc của mùa trồng trọt, một điềm báo về mùa đông đang đến và các phong tục dân gian kể về bức màn bí ẩn giữa sự sống và cái chết. Theo các câu chuyện từ xưa kể lại, mỗi khi đến thời khắc giao mùa, bức màn sẽ trở nên mỏng manh đến mức có thể nhấc vén lên, và ma quỷ có thể bước vào dương gian. Bắt nguồn từ phong tục này, truyền từ người Celt, các nghi thức La Mã và thậm chí đến tín ngưỡng Công Giáo đến chúng ta. Cuối cùng, với sự pha trộn qua nhiều các thế hệ, chúng ta có được lễ Halloween như ngày hôm này
Quay lại những câu chuyện cũ
Quay về thời xa xưa, hay nói ngày xửa ngày xưa, trong những câu truyện cổ tích dân gian, nơi có những người Celtic và các linh mục Druid của họ. Dân chúng tin là những linh mục Druid này sở hữu năng lực đặc biệt trong các kỹ năng, họ có năng lực giao tiếp với người chết. Năng lực của họ được đồn rằng sẽ được tăng lên rất nhiều vào ngày Samhain, ngày cuối cùng của năm theo lịch Celtic. Nhưng, trước khi đặt niềm tin rằng lễ Halloween được ước định theo Samhain – một ngày trực tiếp bị gán nhầm vào lịch Wiccans chứ không phải Celts theo, các bạn nên hiểu rằng ở đây có một sự pha trộn giữa Hallowmas, một lễ hội truyền thống của người Công Giáo gốc, cùng với một lễ hội của người La Mã cổ đại có tên là Feralia
Vào ngày Samhain, người Celtic sẽ dập tắt hết lửa trong lò sưởi trong nhà của họ. Họ sẽ tập trung lại trước đống lửa được ban phước lành và cùng hát hò, nhảy múa, nghe những câu chuyện được kể lại trong cả lễ hội. Khi buổi tối kết thúc, mỗi người sẽ mang một ít lửa từ đống lửa về nhà để thắp lại ánh sáng trong lò sửa với hi vọng rằng những điềm tốt lành sẽ đến với gia đình họ trong năm sắp tới. Mọi người cũng cho rằng nếu lửa trong lò sưởi không được thắp bằng lửa thánh thì trong năm này những điềm xui, thậm chí là cái chết, sẽ rơi vào một thành viên của gia đình đó
Vào thế kỷ 19, hầu hết các khía cạnh về tôn giáo của Halloween đã bị thu hẹp khá nhiều và gần như đã trở thành một lễ hội thông thường, một buổi hội họp của cộng đồng cùng ít dư âm còn sót lại trong quá khứ chẳng hạn như những mạng nhện giăng trên các ngôi nhà ma. Mọi người vẫn sẽ diện các trang phục hóa trang nhưng bớt đi các chi tiết gốc liên quan đến những người đã khuất mà thay vào là nhằm mục đích vui chơi giải trí
Halloween được toàn cầu hóa
Các tầng lớp người Châu Âu di dân mang theo những phong tục và tín ngưỡng của họ đến với Thế Giới Mới. Halloween vốn dĩ không được chấp nhận ở phần lớn khu vực, thậm chí là cấm. Tuy nhiên ở Maryland, truyền thống này không chỉ được đón nhận mà còn khuyến khích phát triển. Người dân nơi đây tổ chức một buổi tiệc vui chơi, nơi mà mọi người có thể xem bói, nhảy nhót, hát hò và kể những câu chuyện ma. Trẻ em cũng được diện những bộ trang phục hóa trang và cố gắng đi hù dọa mấy đứa còn lại
Một số lượng lớn người Ireland di dân đến vùng đất mới này, trốn chạy khỏi nạn đói khoai tây. Họ đã dùng nghi thức Halloween truyền thống đi đến gõ cửa từng nhà để xin kẹo và đồ ăn khác. Nghi thức Trick or Treating vẫn rất được bọn trẻ yêu thích cho đến ngày nay
Phù thủy, sự kết nối của Halloween
Hiện tại vẫn có rất nhiều, đặc biệt là những người đạo Ki-tô giáo, tin rằng Halloween chẳng có gì khác hơn là một bữa tiệc của những người ngoại đạo và phù thủy vì lý do những tập tục truyền thống mà nó dính líu tới. Người ta đồn rằng, vào đêm Halloween, người phụ nữ trẻ có thể xác định chồng tương lai của mình bằng cách nhìn chăm chú vào chiếc gương được đặt trong phòng tối hoặc lột vỏ táo thành một dải dài rồi ném qua vai mình.
Cuộc chống đối Halloween
Mặc dù Giáo hội công giáo không có ý xấu đối với các nghi thức của lễ Halloween cũng như chính bản thân nó, nhưng vẫn có một số các nhà thờ Thiên Chúa giáo cho rằng Halloween cổ vũ cho phù thủy và có thể dẫn dắt con người đến Địa ngục. Những nhà thờ này tổ chức những “Nhà Ma” nhằm mục đích đe dọa trẻ em và những thanh thiếu niên tránh xa khỏi các tập tục của Halloween và hướng họ quay về nhà thờ. Một số nhà thờ còn phát thư truyền giáo và cả những câu kinh văn vào đêm Halloween để những đứa trẻ tìm thấy được trong lúc chúng đi xin kẹo
Lễ Halloween (hay còn gọi là lễ Samhain) đầu tiên
Vốn dĩ những nghi lễ ăn mừng dành cho lễ hội này bắt đầu từ thời cổ đại, trước cả Thiên Chúa giáo và được xem như là một nghi lễ dành cho người đã khuất. Lễ hội sẽ rơi vào khoảng 31 tháng 10, như thường lệ. Trước đây nó được gọi là Samhain và được dùng để đánh dấu thời khắc giao mùa cũng như một năm mới. Trong thời kỳ này, ngày 1 tháng 11 được xem như là khởi đầu của mùa lạnh, hay còn gọi là thời gian khắc khổ của năm. Vào kỷ nguyên này, một năm được chia dựa trên 4 ngày lễ, trái ngược với các mùa nhưng vẫn giữ được sự kết nối với từng mùa. Và lần này thì là mùa đông
Mùa đông hứa hẹn mang đến giá rét, dài lê thê và khắc nghiệt. Mọi người sẽ cần chuẩn bị chỗ đàn gia súc của mình và sẵn sàng cho một lạnh lẽo sắp đến. Đây là thời điểm các lương thực thu hoạch từ vụ mùa được trữ sẵn cho mùa đông và chấm dứt thời gian trồng trọt. Vì tính khắc nghiệt của mùa đông vào thời kỳ Celts – dài đằng đẵng, tối tăm và giá rét – nên lễ hội Halloween khiến mọi người mường tượng đến sự chết chóc
Lễ hội Samhain trở thành một thời điểm mà mọi người tin rằng thế giới của sự sống và cái chết sẽ trở thành một, cùng với sự hiện hữu của các linh hồn. Các linh hồn có thể quay lại dương gian và vô cùng tinh quái, chẳng hạn như gây hại cho vụ mùa.
Trang phục hóa trang đã trang trí sẵn từ sớm, thường được làm từ da và đầu của những động vật chết. Người Celts sẽ cố gắng dự đoán trước tương lai cho nhau, quây quần bên đống lửa lớn và rồi trở về nhà bắt đầu nhóm lại ngọn lửa trên lò sưởi của mình. Họ thường dùng lửa được lấy từ đống lửa Samhain với niềm tin rằng lửa thiêng này sẽ bảo vệ họ và gia đình
Sự chuyển biến
Sau cùng, lễ hội Halloween mà chúng ta biết đến ngày nay là một Halloween đã có sự can thiệp của các nhà truyền giáo đạo Thiên Chúa đối với truyền thống mà người Celts đã tuyên tuyền. Lễ hội đã bắt đầu thay đổi kể từ khi người La Mã thống trị phần lớn lãnh thổ của người Celt. Lễ hội Samhain nguyên thủy cũng bị hợp thể cùng mới hai lễ hội La Mã khác
Lễ Samhain từng bị tuyên bố là ngoại đạo khi Thiên Chúa giáo lan truyền rộng rãi, nhất là khi nó được xem là một ngày lễ có sự kết hợp của ma quỷ và những thứ liên quan đến tà đạo. Bởi vì người Druid là những linh mục và là người nghiên cứu các hoạt động ngoại đạo, nên họ bị ghép vào những người đại diện cho các xấu và ma quỷ. Các tín đồ Thiên Chúa giáo đã ví thế giới bí ẩn của người Celt là Địa ngục. Nhưng nhiều người vẫn giữ vững lòng tin sâu sắc của mình kể cả khi những thay đổi được đặt ra
“Ngày của những linh hồn” đầu tiên được diễn ra. Đây là lúc người sống bày tỏ lòng tôn kính đối với người chết hoặc những linh hồn đã khuất. Lễ hội này diễn ra vào mỗi ngày 2 tháng 11 hàng năm. Ngày “các Thánh” diễn ra vào 1 tháng 11, tuy nhiên đêm trước ngày này – còn được biết đến là ngày của ma quỷ – là khoảng thời gian mà ranh giới giữa dương gian và cõi âm trở nên mong manh. Đêm này còn được gọi là Tết ma quỷ, và sau cùng được gọi với cái tên Halloween. Người Celt với giữ vững đức tin cùng với các truyền thống của họ qua thời gian. Điều duy nhất thay đổi có lẽ những linh hồn, thứ từng được cho rằng chỉ nghịch ngợm và tin quái, thì nay lại bị ví von như ma quỷ. Đó chỉ là câu chuyện về người Celt, những linh mục Druid và lịch sử về Halloween ra đời
Tổng hợp và lược dịch bởi G.
