Tuần rồi, lãnh đạo các đảng Tự do, Bảo thủ, Dân chủ mới(NDP), đảng Xanh, khối Quebec (Bloc Québécois) và đảng Nhân dân Canada đã có cuộc tranh luận trực tiếp về cương lĩnh hành động ở thời điểm cuộc bầu cử tại Canada đang bước vào chặng cuối
Lãnh đạo đảng Tự do Justin Trudeau và đảng Bảo thủ Andrew Scheer hy vọng cuộc tranh luận này sẽ tạo cơ hội để vượt lên trên đối thủ trong hai ứng cử viên nặng ký trên.
Cuộc tranh luận gồm 5 chủ đề: tài chính và kinh tế; môi trường và năng lượng; các vấn đề liên quan đến cộng đồng thổ dân; vai trò của người lãnh đạo tại Canada và trên vũ đài quốc tế; tình trạng phân cực, nhân quyền và nhập cư.
Cuộc tranh luận cũng đề cập đến việc luật cấm công chức (hoạt động trong một số lĩnh vực) mang các biểu tượng tôn giáo mà chính quyền tỉnh Quebec thông qua năm nay.
Luật này của Quebec, nơi mệnh danh là “kinh đô châu Âu ở Bắc Mỹ”, lớn thứ hai tại Canada, cấm giáo viên, cảnh sát, công tố viên và các vị trí khác trong chính quyền mang các biểu tượng tôn giáo như khăn trùm đầu của người Hồi giáo hay khăn xếp của người Sikh. Các đảng đối lập và các nhà quan sát nhân quyền chỉ trích là “sự sỉ nhục đối với quyền tự do cá nhân”.
ĐIỂM LẠI THÀNH TỰU CỦA ĐẢNG TỰ DO
Thủ tướng Trudeau nhậm chức hồi tháng 11/2015 với cương lĩnh nhấn mạnh tầm quan trọng của bình đẳng giới, quyền của người đồng tính và những vấn đề liên quan đến môi trường. Trong bốn năm qua, Đảng Tự do cầm quyền của ông Trudeau đã đạt được nhiều thành tựu, trong đó số người thất nghiệp áp sát mức thấp kỷ lục, kinh tế tăng trưởng nhanh và tỷ lệ đói nghèo sụt giảm. Bản thân ông Trudeau cũng nhận được sự đánh giá tích cực từ các đối tác quốc tế.
Ông Trudeau nói trong bài phát biểu trước các cử tri tại Thủ đô Ottawa: “Chúng ta đã làm việc cùng nhau trong bốn năm qua nhưng mọi việc mới chỉ bắt đầu. Trách nhiệm của tôi với tư cách là một thủ tướng, sẽ nỗ lực bảo vệ việc làm cho người dân, đưa ra những chính sách và sự lựa chọn đúng đắn cho người dân Canada, hướng tới xây dựng một xã hội và tương lai tốt đẹp hơn cho người dân Canada, thông qua chiến lược xây dựng một nền kinh tế phát triển mạnh mẽ và song hành với chiến lược bảo vệ môi trường”.
Tuy nhiên, bất chấp ông Trudeau đang nỗ lực xây dựng hình ảnh tích cực từ công chúng, trong chiến dịch tranh cử liên bang năm 2019, ông sẽ phải đối mặt với không ít thách thức khi uy tín của ông đã bị sụt giảm do liên quan đến tập đoàn xây dựng đa quốc gia SNC – Lavalin.
Tháng 8/2019, Ủy viên phụ trách Văn phòng Xung đột lợi ích và Đạo đức thuộc Quốc hội Canada, Mario Dion kết luận, ông Trudeau đã vi phạm Mục 9 của Đạo luật Xung đột lợi ích, khi đã có tác động tới Bộ trưởng Tư pháp ở thời điểm năm 2018 để không tiến hành truy tố SNC – Lavalin. Ông Trudeau đã nhận toàn bộ trách nhiệm, nhưng khẳng định sẽ không xin lỗi, vì mục đích của việc can thiệp trên là nhằm bảo vệ việc làm tại Canada và để tránh những tác động tiêu cực khi một tập đoàn sử dụng nhiều nhân lực như SNC – Lavalin bị truy tố. SNC – Lavalin hiện có 9.000 nhân viên tại Canada và hơn 50.000 nhân viên tính trên quy mô toàn thế giới.
Nhắc lại hôm 18-9, ông Trudeau dính một cú nặng, nhất là với một chính khách hô hào các giá trị “progressive” (cấp tiến) và “inclusive” (dung nạp mọi thành phần, không kỳ thị). Tạp chí Time cho đăng một tấm ảnh chụp Trudeau trong đêm gala có chủ đề Arabian Nights năm 2001 tại một trường học ông dạy ở Vancouver. Trong ảnh, Trudeau hóa trang bôi đen mặt, tay và quấn turban trên đầu.
Vụ scandal này khiến Trudeau phải tổ chức họp báo ngay trên máy bay trên đường vận động tranh cử. Ông xin lỗi về hành động này, nói rằng lúc đó không nghĩ đó là kỳ thị chủng tộc (“racist”), nhưng bây giờ thấy đó là kỳ thị chủng tộc, nên chịu hoàn toàn trách nhiệm về nó. Ông xin dân Canada tha thứ để cùng nhau tiến tới (“move forward”: cũng là khẩu hiệu tranh cử lần này của Đảng Tự do), và cam đoan thực hiện lời hứa xây dựng một đất nước Canada đa văn hóa và dung nạp.
Trong vụ mặt đen này, Trudeau đã mau mắn xin lỗi vì biết đây là vấn đề cực kỳ nhạy cảm ở một đất nước đông di dân. Trudeau hiểu chuyện này rất dễ khiến mất phiếu trong một kỳ bầu cử mà Đảng Tự do và Đảng Bảo thủ đang so kè sát sao theo những cuộc thăm dò dư luận mới nhất.
Ông Trudeau hiện vẫn đang ở thế giằng co với đối thủ chính của mình, lãnh đạo đảng Bảo thủ Andrew Scheer. Đảng NDP cũng đang vươn lên như một ứng viên “nặng kí” khác của cuộc bầu cử. Lãnh đạo hai đảng đối lập lên tiếng phản đối những lời đe dọa an ninh nhằm vào ông Trudeau. Trudeau vừa phải mặc áo chống đạn khi đến một sân vận động tại Toronto vào tuần rồi.
Lảnh đạo NDP Jagmeet Singh vừa lên tiếng hôm Chủ nhật, sẳn sàng liên minh với đảng Tự Do trong trường hợp đảng Bảo Thủ giành đa số ghế. Ông sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để giữ phe Bảo thủ khỏi quyền lực
Chỉ còn tám ngày nữa là đến ngày bỏ phiếu cuối cùng, cuộc đua dường như chặt chẽ hơn bao giờ hết. Ủng hộ cho NDP và Khối Quebecois đang tiếp tục tăng lên, giữ cho cả hai đảng Tự do và Bảo thủ không thể vượt lên.
Singh đang cố gắng vô hiệu hóa việc Trudeau kêu gọi cử tri dồn phiếu cho đảng Tự Do để tránh việc đảng Bảo Thủ nắm chính quyền bằng cách hứa rằng ngay cả khi đảng Bảo thủ Scheer sẽ giành được nhiều ghế nhất nhưng không chiếm đa số, NDP sẽ hoàn toàn làm việc với đảng Tự do, Khối và Xanh trong chính phủ liên minh.
Các điểm bầu cử sớm được mở từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối giờ địa phương trong thời gian từ ngày 11/10 đến ngày 14/10.
Trong đợt tổng tuyển cử năm 2015, hơn 3,6 triệu cử tri đã đi Canada đã đi bầu cử sớm, chiếm 20,8% số cử tri đi bầu.
Kết quả các cuộc thăm dò gần đây đều cho thấy cơ hội thắng cử giành cho đảng Tự do và đảng Bảo thủ là ngang nhau.
Theo Nanos Research, tỷ lệ ủng hộ của cử tri là 34% dành cho đảng Tự do, 33% dành cho đảng Bảo thủ, 15% cho NDP, trong khi đảng Xanh được 10% số phiếu, Khối Quebec được 5% và đảng Nhân dân Canada được 2% phiếu bầu
Trung Kiên tổng hợp
